Açık bankacılık bir diğer adıyla Open Banking, en anlaşılır tanımıyla müşterilerin bankalarda bulunan finansal verilerini kendi istek ve rızaları doğrultusunda daha iyi bir finansal hizmet almak amacıyla üçüncü kişilerle paylaşmasıdır. Bu uygulama ile oldukça gizli ve önemli olan müşteri finans verileri bankaların tekelinde olmaktan çıkar. Dolayısıyla müşterinin istekleri ile üçüncü bir ortak uygulama tarafından kullanıma açık olur. Böylece veriler fintechlerin ulaşabileceği bir konuma gelmiş olur. Bu veri paylaşım işlemi müşterilere daha iyi bir hizmet sağlamak amacıyla güvenli bir şekilde yapılmaktadır. Müşteri izni olmadan hiçbir verinin paylaşılamaması açık bankacılık modelinin hizmet odaklı ve güvenli olduğunu destekler niteliktedir.
Bu anlamda, fiziksel bankacılığın faaliyet alanlarını geliştirmek, rekabetçi, hızlı ve güvenli ödeme altyapısı oluşturmak üzere Avrupada PSD(Payment Services Directive) türkçe anlamı ile ödeme hizmetleri direktifi 2007 yılında yürürlüğe girmiştir. Ayrıca 2015 yılında PSD kapsama alanının genişletilmesiyle birlikte PSD2 kabul edilmiştir. Bu Direktif Ocak 2018’de yürürlüğe girmiştir.
PSD Kapsamındaki Bazı İşlemler
- Kredi transferleri
- Otomatik ödemeler/doğrudan para çekme
- Kart ödemeleri
- Dijital operatör aracılığı ile ödeme işleminin başlatılması
PSD2 ile birlikte PSD ek getirilen bazı yenilik ve revizyonlar
- AISP(Account Information Service Providers) türkçe anlamı ile Hesap Bilgileri Hizmet Sağlayıcı kavramının sunulması
- PISP(Payment Initiation Service Providers) türkçe anlamı ile Ödeme Başlatma Hizmet Sağlayıcı kavramının sunulması
- Hizmetlere yeni güvenlik kriterleri geldi.
- Hizmetlerin kapsama alanı Avrupa dışına taşındı.
- Hizmetlerin, API yani Uygulama Programlama Arayüzü ile 3. parti firmalara açık olması zorunlu olmuştur.
- parti firmalar; Açık Bankacılık PSD2 Standartları çerçevesinde, bankaların API servisleri ile güvenli şekilde entegrasyon sağlarlar. Böylece bankalar müşterilerine ek çözümler sunabilmekteler.
AISP servisleri ile bir veya birden fazla bankadaki, hesap bilgilerine konsolide erişim imkanı sağlanabilmektedir.
PISP servisleri ile ödeme başlatma(eft,havale), fatura ödemesi, kredi kartı detayı gibi bankanın müşterilerine sağlamış olduğu bir çok hizmet 3. parti firma (TPP) tarafından verilebilmektedir.
Açık Bankacılık Hizmetleri
Tüm banka hesap hareketlerinizi tek bir ekranda görüntüleyebilmenizi sağlayan bir kolaylık ürünüdür.
Alınacak ödemelerin banka kartları vb. aracılığı ile elektronik bir sistemle yapıldığı tahsilat sistemidir.
Sanal POS internet üzerinden alışveriş yaparkan ödemelerin gerçekleştirildiği bir dijital ödeme sistemidir. Somut haliyle, marketlerde ödeme yaparken kullandığımız fiziksel POS cihazlarının dijital sistemde kullanılması buna bir örnektir.
Açık Bankacılık Avantajları
Açık bankacılık sayesinde müşteriler, ödeme yapmak, borç almak ve benzer işlemlerini kolayca takip etmek gibi daha kişisel bir alana sahip olmaktadır. Müşteri için oluşturulan bu kişisel alan kişinin istek ve ihtiyaçlarına, finansal durumuna göre analizler oluşturulur. Böylece ona uygun ve özel tekliflerin sunulması da müşteri için güzel bir yenilik haline gelmekte. Müşterilerin harcama alışkanlıklarına göre ona özel bir indirim ve teklif sunulması buna bir örnektir. Bu durum müşteriye kendisini özel hissettirerek banka ve TPP’ler için tahmin edilenden fazla kar getirmektedir.
Ayrıca açık bankacılık sisteminin yola çıkış noktası olan şeffaflık ve temelde sunduğu kolaylık da kullanıcılar için bu sistemi oldukça avantajlı hale getirebilmekte. Ödeme yapma, para gönderme ve tüm banka hesap hareketlerini tek ekranda görüntüleyebilme gibi temel kullanım alanları dışında, gelişime açık olan diğer alanlarda da yeni hizmetler sunma olasılığı avantajlar dahilindedir.
Açık Bankacılığın Dezavantajları
Açık bankacılık sistemi tek bir ekran üzerinden tüm hesapları kontrol edebilme kolaylığına dayandığı için hem bankalar hem de fintechler bu alana özel ürünler ve arayüzler geliştirmiştir. Buna göre, müşteriler birçok finansal işlemlerinde bu ara yüzü ya da sistemi kullanacaktır. Ayrıca birçok işlemi buradan gerçekleştirme kolaylığına sahiptir. Ancak müşteri için bir süre sonra bu durum bir tekdüzelik hissettirecektir. Burada farklılık arayışı bağlamında müşteri sadakati kaybedilmektedir. Bu durumun önlenebilmesi için bu ürün ve arayüz sağlayıcılarının belirli durum ve aralıklarda tasarım ve görsel değişimlerine önem vermeleri önerilebilir.
